Nederland fietsland: de geschiedenis van de fiets in Nederland
De fiets is niet meer weg te denken uit ons straatbeeld en is een waar icoon geworden voor de Nederlandse cultuur. Naast kaasland, tulpenland en wietland is Nederland bovenal fietsland. Tegenwoordig heeft iedereen er minstens één. Hoe is de fiets zo belangrijk geworden voor de Nederlandse cultuur en welke invloed had de fiets op de maatschappij?
Fiets als speelgoed van de elite en sporters
De fiets maakte zo’n 150 jaar geleden zijn intrede. Alhoewel in een hele andere vorm als die we nu kennen, had het wel al een zitvlak en twee wielen. De fiets was het eerste voertuig dat niet door stoom of dierkracht bewoog, maar met eigen kracht aangedreven werd. In het begin werd de fiets vooral gebruikt als leuk hebbeding voor de elite en in de sportwereld. Al in 1868 werd in Parijs de eerste ‘wielerwedstrijd’ gehouden. Op de foto is te zien hoe dat er vroeger in Utrecht uit zag.
Fiets als dagelijks vervoersmiddel
Pas later werd de fiets ook een handig vervoersmiddel. De fiets verhoogde de mobiliteit en was daarom van grote invloed op de maatschappij. Zo had de fiets een positieve invloed op de werkgelegenheid en op het onderwijs: het maakte het mogelijk om te werken buiten de woonplaats of naar een meer afgelegen school te gaan.
De arbeidersfiets bood tijdens de industriële revolutie een oplossing voor slechte leefomstandigheden. Veel mensen vonden werk in de industriesector en moesten eerder onder slechte omstandigheden wonen in fabrieksarbeidershuizen. Later, toen fabrieken goedkope fietsen aan aan hun werknemers aanboden, konden zij verder van de fabriek af goedkoper en ruimer wonen. Zo had de fiets positieve invloed op het welzijn van de arbeiders.
De fiets: een vervoersmiddel voor (bijna) iedereen
De fiets beleefde zijn gloriejaren tot aan de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog verschoof de interesse echter naar de automobiel, tot op heden de grootste concurrent van de fiets. Maar door de vele ontwikkelingen rondom de fiets lijkt deze toch weer terrein te winnen!
De fiets is flexibel inzetbaar en dat maakt dat hij tegenwoordig voor iedereen is. Je ziet het aan zijn verschillende nieuwe vormen. Lange afstanden kunnen afgelegd worden met een speed-pedelec, ouderen kunnen langer door blijven fietsen met behulp van een e-bike, rolstoelgebruikers zijn door middel van een rolstoelfiets mobieler, mensen met evenwichtsproblemen kunnen gebruik maken van een driewieler en voor de sportievelingen zijn er de racefiets of mountainbike. Ten opzichte van de auto is fietsen natuurlijk ook nog eens ontzettend gezond, zowel mentaal als fysiek.
Nooit meer zonder fiets
Al 150 jaar is de fiets niet uit ons straatbeeld weg te denken. En niet zonder reden. De fiets heeft enorme maatschappelijke impact gehad en heeft dat nog steeds. Kijk maar naar onze prachtige autoluwe Utrechtse binnenstad!
(Bronnen: hetutrechtsarchief.nl; fietspadenstichting.nl)